Leczenie Operacyjne

Brak poprawy po leczeniu zachowawczym jest wskazaniem do leczenia operacyjnego. Rozróżnia się dwa rodzaje zabiegów zabiegi czynnościowe i radykalne. Zabiegi radykalne polegają na szerokim otwarciu chorej zatoki do nosa, z reguły nie w miejscu jej naturalnego ujścia i na całkowitym usunięciu błony śluzowej w całości z wnętrza zmienionej chorobowo zatoki. Zmienioną zapalnie zatokę szczękową otwiera się wykonując otwór w ścianie przedniej pod wargą w przedsionku jamy ustnej nad dziąsłami. Po tego typu zabiegach w okresie pooperacyjnym mogą wystąpić obrzęki twarzy i długotrwałe bóle zębów po stronie operowanej.
Zabiegi czynnościowe z wykorzystaniem techniki endoskopowej umożliwiają precyzyjne usunięcie zmian chorobowych z chorej zatoki przy zachowaniu zdrowych niezmienionych tkanek. Ten rodzaj zabiegów nazywany jest chirurgią czynnościową zatok przynosowych FESS

Funcional Endoscopic Sinus Surgery FESS

Metoda chirurgii czynnościowej nosa i zatok przynosowych FESS (functional endoscopic sinus surgery) została opracowana w latach 80-tych XX w. i obecnie z bardzo dobrym skutkiem jest szeroko stosowana w wielu krajach. Jest to metoda chirurgiczna o ograniczonej interwencji, z zastosowaniem optyki światłowodowej.
Polega na endoskopowym wewnątrznosowym odblokowaniu naturalnych ujść zatok przynosowych. W wyniku usunięcia nieprawidłowości anatomicznych lub chorobowo zmienionych tkanek z okolicy ujść zatok przywrócony zostaje drenaż i wentylacja zatok i co prowadzi do ustąpienia dolegliwości takich jak bóle głowy, nawracający katar, niedrożność nosa, zaburzenia węchu. Dostęp do miejsc zmienionych chorobowo odbywa się przez przednie otwory nosowe bez możliwości powstania zmian bliznowatych na twarzy za pomocą odpowiednich mikronarzędzi chirurgicznych. Zabieg operacyjny przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym z podciśnieniem (TIVA) i wymaga współpracy z anestezjologiem mającym doświadczenie w tym rodzaju znieczulenia.
Rozwój techniki operacyjnej należy wiązać jako następstwo postępu cywilizacyjnego i związanych z nim coraz mniej korzystnych warunków, w jakich żyje i pracuje człowiek – zanieczyszczenie powietrza, czynniki stresowe, przeludnienie, zwiększone przebywanie w pomieszczeniach zamkniętych często klimatyzowanych, co szczególnie ma zły wpływ na prawidłowe funkcjonowanie nosa i zatok przynosowych prowadząc do przewlekłego zapalenia zatok przynosowych (PZZP). W Stanach Zjednoczonych na PZZP choruje około 15,5% populacji, tj. ok. 31 mln pacjentów rocznie. Ocenia się, że w naszym kraju odsetek występowania PZZP jest na podobnym poziomie ok. 6 mln pacjentów rocznie. Zdecydowana większość są to przypadki wymagające interwencji chirurgicznej FESS ze względu na niską skuteczność konwencjonalnego leczenia farmakologicznego.

Podjęcie decyzji w sprawie leczenia operacyjnego poprzedzone jest wnikliwym badaniem laryngologicznym obejmującym dokładny wywiad z pacjentem i badanie endoskopowe.
Diagnostyka radiologiczna to badanie tomografii komputerowej (TK) w 3 projekcjach – czołowej, strzałkowej i osiowej pozwalającej na ocenę zmian w obrębie jam nosa.
Zabieg wykonywany w znieczuleniu ogólnym, w warunkach szpitalnych z konieczną hospitalizacją do 2 dni.

Wskazania do leczenia operacyjnego metodą chirurgii endoskopowej FESS są następujące:
• Nawracające zapalenia zatok przynosowych nosa
• Polipy nosa
• Krwawienia z nosa – samoistne, pourazowe, jatrogenne
• Operacje woreczka łzowego
• Niektóre wady wrodzone np. atresia choanae
• Usuwanie ciał obcych z nosa lub zatok przynosowych
• Wycieki płynu mózgowo-rdzeniowego (CSF leak closure)
• Dekompresja oczodołu w chorobie Graves-Basedova
• Dekompresja nerwu wzrokowego
• Zmiany nowotworowe łagodne i złośliwe

Przeciwwskazania: nieleczona choroba nadciśnieniowa, nieprawidłowe wartości krzepliwości krwi (po leczeniu farmakologicznym np. acard, polopiryna polocard), wiek chorego zabieg nie powinien być wykonywany u osób powyżej 55 rż z powodu możliwości wystąpienia powikłań pooperacyjnych.

Powikłania pooperacyjne stanowią ok. 1-2% wszystkich zabiegów
• Oczodołowe – krwiak podoczodołowy, wylewy krwawe do oczodołu, odma oczodołowa, uszkodzenie mięśnia prostego przyśrodkowego, uszkodzenie nerwu wzrokowego, zapalenie komórek oczodołowych.
• Nosowo-zatokowe – uszkodzenie dróg łzowych, zrosty, krwotok, zaburzenia węchu, zarośnięcie ujścia,
• Wewnątrzczaszkowe – wyciek płynu mózg-rdzeń, odma czaszkowa, zapalenie opon mózgowych, uszkodzenie t. szyjnej zat. jamistej,
• Inne – reakcja wstrząsowa na znieczulenie, neuralgie po zabiegu